شناسایی و تعیین پراکنش سفید‌بالکهای Bemisia tabaci (Genn.) و Bemisia argentifolii Bellows and Perring در کشتزارهای پنبه ایران با استفاده از مارکرRAPD-PCR

سفید بالکهای پنبه, بویژه دو گونه Bemisia tabaci (Genn.) (Hom.: Aleyrodidae)و Bemisia argentifolii Bellows and Perring از مهمترین آفات محصولات زراعی ، گلخانه و گیاهان زینتی در ایران هستند؛ که علاوه بر تغذیه از شیره گیاهی, به دلیل انتقال بیماریهای ویروسی، ترشح عسلک و در نتیجه کاهش در فتوسنتز گیاهان, از اهمیت زیادی برخوردار می باشند. با انگیزه شناسایی و تعیین پراکنش بیوتیپ‌های سفیدبالک پنبه، 11 جمعیت از این حشرات در سال 1381 مورد بررسی قرار گرفت. برای این هدف, برگهای پنبه آلوده به پوره‌ها و شفیره‌های این حشره از کشتزارهای پنبه داراب، قم، ساوه، گنبد، گرگان، ورامین، گرمسار، ارزوییه (کرمان)، رفسنجان، شوشتر و دانشکده کشاورزی گردآوری شدند. پوره‌ها و شفیره‌ها, در اتاق رشد تحت شرایط دمای2 ±24 درجه سانتی‌گراد ، رطوبت نسی 3±55 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی 8 ساعت تاریکی پرورش داده شدند. حشرات کامل هر یک از جمعیت‌های گردآوری شده, پس از خارج شدن از پوسته شفیرگی بوسیله اسپیراتور جمع‌آوری, و تا زمان انجام آزمایشهای مولکولی داخل میکروسانتری‌فیوژ تیوپ درتانک محتوی ازت مایع نگهداری شدند. برای انجام این پژوهش, از تکنیک رپید پی. سی.آر. با 5 آغازگر (ده نوکلئوتیدی) استفاده شد. تمام آغازگرها توانستند دی. ان. آی. حشرات مورد بررسی را تکثیر و تولید نوارهای مشخص نمایند. 71 نوار به عنوان نشانگر انتخاب شدند که وزن مولکولی آنها بین 200-3000 جفت باز بود. با نگرش به نتایج بدست آمده, روشن شد که به جز توده جمع‎آوری شده از منطقه رفسنجان, که تنها گونه B. tabaci را داشت در تمام کشتزارهای اشاره شده در بالا یک جمعیت مخلوط از B. tabaci و B. argentifolii وجود داشت؛ و با نگرش به چند شکلی‌های مشاهده شده در باندهای بدست آمده از تکثیر دی. ان. آی. جمعیت‌های سفید بالک های پنبه, ممکن است بیوتیپ‌های دیگری نیز وجود داشته باشند که نیاز به بررسی بیشتر دارد. نتیجه‌گیری نهایی اینکه: مارکر مولکولی رپید ابزار مناسبی برای مطالعه تنوع ژنتیکی در جمعیت‌های گوناگون سفید بالک پنبه می‎باشد.